Plant FWD is een jaarlijks informeel B2B-congres dat startups, merken, retailers, voedselprofessionals, beleidsmakers, investeerders en andere geïnteresseerden samenbrengt om samen aan een ‘plant forward toekomst’ te werken.
Verschillende internationale keynote speakers zorgen voor inspiratie en activatie. Waardevolle ontmoetingen worden gefaciliteerd via netwerktool ‘Conversation starter’. Innovaties worden getoond en nieuwe producten worden gelanceerd op ‘The Market’. En startups worden gekoppeld aan investeerders, om zo toegang tot groeikapitaal te vergemakkelijken.
We are the Re-generation is een beweging en platform dat van Nederland kampioen regeneratieve landbouw wil maken. Hoe? Door pioniers en opiniemakers te verenigen en verbeelden. Door wijsheid van wetenschappers en inheemse volken, de open blik van jongeren en de innovatiekracht van creatieven en ondernemers te verbinden.
Zo creëren zij aandacht voor regeneratieve landbouw en inspireren ze mensen zelf in actie te komen voor een regeneratieve samenleving.
Stichting Goeie Grutten maakt de pioniersverhalen mede mogelijk.
De Food Boost Challenge is een programma dat jongeren verleidt tot gezondere eetgewoontes door hen zelf oplossingen te laten verzinnen. Het programma – dat zich op het snijvlak tussen onderzoek, onderwijs en ondernemerschap bevindt – doorloopt vier stappen: onderzoek, ideevorming, conceptontwikkeling en prototype. Voor enkele concepten is er ook een stap 5: implementatie.
Het programma brengt jongeren met diverse achtergronden en opleidingsniveaus samen.
Expertisecentrum SPOON vindt dat iedereen recht heeft om met een Woo-verzoek informatie bij de overheid op te vragen. Zij versterken dit recht door middel van beleidsbeïnvloeding, juridische procedures, kennisdeling en slimme tools.
Het momentum is er, met de nieuwe Wet open overheid en ontevredenheid over de praktische werkelijkheid hiervan.
Artificial Intelligence is zowel een kans als bedreiging in de mediabranche. De onderzoeksjournalisten van InvestiCo experimenteren in 2024 bij vier onderzoeksprojecten met het opzetten van een AI-workflow. Er moet code geschreven worden en verzamelde data wordt geanalyseerd met specifieke kennis. Dit wordt ondersteund door Stichting Goeie Grutten.
Free Press Unlimited – dat persvrijheid wereldwijd ondersteunt – gaat haar kennis van Artificial Intelligence vergroten. Dit helpt hen suggesties te ontwikkelen voor de regulering van AI-technologie en partners van relevante expertise te voorzien. Zo hopen ze toegang tot betrouwbare informatie te versterken.
Hogeschool Saxion ontwikkelde een digitaal meetinstrument waarmee politieke ambtsdragers inzicht creëren in de formele en informele netwerken van politici en bestuurders, om zo potentieel risico voor ondermijning en integriteitskwesties te ontdekken. De Saxion Weerbaarheidsscan.
De tool wordt nu doorontwikkeld, zodat deze ook bij andere doelgroepen dan alleen bij lokale bestuurders kan worden ingezet.
Regelmatig zie je updates over ons werk. Via LinkedIn, Instagram en onze kwartaalnieuwsbrief houden we je op de hoogte. Maar zelden vertellen we iets over onszelf. Tijd voor verandering. In dit interview vertelt Marieke over wat Goeie Grutten volgens haar zo’n bijzondere stichting maakt.
Wie ben je en wat is je rol bij Stichting Goeie Grutten?
“Ik ben Marieke Groenhart. Mijn officiële titel bij Goeie Grutten is projectadviseur. Ik schrijf voorstellen aan het bestuur over welke projecten en organisaties we kunnen steunen, onderhoud contact met de organisaties, doe projectbeheer en evaluaties. Maar ik ben ook verantwoordelijk voor het jaarplan en de strategie.
De rol is dus veel breder dan projectadviseur. Soms voelt het alsof ik de stichting run, haha.”
Hoe ben je bij Goeie Grutten terechtgekomen?
“Via een vacature op LinkedIn. De stichting bestond toen een paar jaar en ze wilden het geefgeld verdriedubbelen. Ze zochten iemand die het bestuur kon ondersteunen. Iemand met antennes in het werkveld, op alle drie de thema’s van Goeie Grutten: voedsel, energie en democratie, media en privacy. Ik ben altijd goed op de hoogte van de maatschappelijke en duurzame initiatieven die in Nederland spelen, dus het was een match!”
Wat is je persoonlijke affiniteit met de drie thema’s waarin Goeie Grutten actief is?
“Als kind werd mij al geleerd hoe belangrijk het milieu is. En mijn moeder was vrijwilligster bij Unicef, dus ook het thema mensenrechten zat er al jong in.
In mijn vroege carrière werkte ik vooral in ontwikkelingssamenwerking. Toen ik bij Stichting DOEN aan de slag ging, kwamen daar de thema’s klimaat en voedsel bij. Daar heb ik me verdiept in de voedseltransitie: hoe bouwen we een eerlijker, duurzamer en gezonder voedselsysteem?
In mijn persoonlijke leven ging ik daar ook steeds meer mee doen.
Wat ik mooi vind is dat de werkvelden van Goeie Grutten niet apart staan, maar elkaar versterken. Als je bijvoorbeeld kijkt naar eerlijke voedselsystemen, dan passen daar juist ook democratische vormen van eigendom bij. En ook bij een energietransitie gaat het erom: hoe zorg je dat daadwerkelijk iedereen mee kan doen? Pas dan komen we écht ergens.”
Wat zijn de tofste initiatieven die Goeie Grutten steunt?
“Lastige vraag, we doen zoveel mooie dingen.
Ik vind TommyTomato sowieso heel tof. Deze startup levert gezonde groentemaaltijden aan basisscholen. Ze hebben een commerciële tak waarbinnen ouders een bijdrage betalen voor hun kind. Maar ze hebben ook een stichting, die door Goeie Grutten wordt gesteund, die lunchboxjes levert voor kinderen uit gezinnen die het niet (helemaal) zelf kunnen betalen.
ProVeg is ook een mooie. Deze organisatie lijkt heel bescheiden, maar ze zijn een enorme driver achter de eiwittransitie. Ze beïnvloeden zowel consumenten, als beleid, als bedrijven op een positieve manier.
Ja, én Bits of Freedom. Zij zetten zich in voor onze internetvrijheid en maken een vuist tegen de macht van de social platforms als Facebook en Instagram. Ik ben blij dat – mede door ons – dit onderbelichte onderwerp steeds meer aandacht krijgt bij zowel burgers als politiek.”
Mislukken er ook weleens projecten?
“Het komt geregeld voor dat projecten anders lopen dan verwacht. Dat komt omdat we vooral projecten in de vroege fase ondersteunen. Experimentele projecten. Deze projecten zoeken we bewust op, want zo helpen we de voedsel- en energietransitie pas écht. Een beetje risico hoort er dus bij.
Als een project anders loopt, zie ik dat dus niet direct als mislukking. We leren, testen, innoveren en experimenteren.”
Kun je een voorbeeld geven?
“We steunen The Green Village, een miniwoonwijk op de campus van de TU Delft, waar daadwerkelijk mensen wonen. In dit openluchtlab wordt getest hoe we de komende jaren zelfvoorzienende woonwijken kunnen ontwikkelen. Met onze steun wordt een lokaal, zelfvoorzienend en CO2-vrij energiesysteem getest, waarbij opwerk, opslag en gebruik wordt gecombineerd.
Of alle doelstellingen 100% worden gehaald, moet blijken. Maar Goeie Grutten is trots de rol van eerste financierder te vervullen. Ook als het project niet loopt zoals verwacht, weet ik zeker dat we er de energietransitie echt mee vooruit hebben geholpen.”
Wat zijn jouw toekomstplannen binnen Goeie Grutten?
“Ik ben enthousiast over de professionaliseringsslag die we gaan maken op onze impactstrategie. Ons portfolio bestaat inmiddels uit 40 projecten en we zijn al een aantal jaren hard op weg.
Het is tijd om onze rol in de maatschappij te herzien. We starten met het thema voedsel. Met een externe partij gaan we aan de slag met de vragen: Waarom doen we wat we doen? Welke impact willen we maken op het voedselsysteem? Welke soorten organisaties en projecten horen daarbij?
Dit gaat ons helpen nóg effectiever projecten te selecteren.”
Goeie Grutten verleent niet alleen financiering. Jullie zijn ook betrokken partner bij projecten. Hoe ziet dat eruit?
“We kijken altijd hoe we meer kunnen doen dan alleen geld geven. Dat zie je bijvoorbeeld aan onze samenwerking met De Nieuwe Gevers. Deze organisatie koppelt experts – pro bono – aan stichtingen. Zij kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van juridisch advies, marketingexperts of developers. Wij hebben een tienrittenkaart afgenomen bij De Nieuwe Gevers. Zo kunnen tien projecten uit ons portfolio een jaarlang gebruikmaken van De Nieuwe Gevers. Dit werd echt met open armen ontvangen.
We stellen ons netwerk open en introduceren mogelijke samenwerkingspartners aan elkaar. We sparren mee over zaken die binnen de organisatie spelen.
Vaak hebben we ook een actieve rol bij de projecten. Zo zitten we in de jury van JUMP, de accelerator voor jonge voedselveranderaars. En Bernd en ik zijn betrokken bij het selectieproces van Innofest, dat energiestartups helpt hun oplossing in de markt te testen.”
Nog even over je achternaam he…
“Ja, daar krijg ik echt héél vaak opmerkingen over. Ik ben er wel trots op. Het was blijkbaar meant to be.”
Eén van de organisaties die wij steunen – ProVeg Nederland – heeft een belangrijk onderzoek gepubliceerd, waarin ze vleesvervangers en dierlijk vlees vergelijken. Wat blijkt? Vleesvervangers zijn vaak gezonder dan vlees. Hoewel ze vaak evenveel zout bevatten, zitten er minder verzadigde vetten, minder calorieën en meer vezels in vleesvervangers. En vaak zitten er evenveel eiwitten in.
ProVeg vergeleek de voedingswaarden van 130 plantaardige vleesvervangers uit de supermarkt met de dierlijke vleesproducten die ze vervangen. Zo werden plantaardige burgers vergeleken met dierlijke burgers, plantaardig spek met dierlijk spek, enzovoorts. De producten werden vergeleken op verzadigd vet, zout, suiker, eiwit, ijzer, vitamine B12 en vezels. Ook werd er bekeken welke plantaardige en dierlijke vleesproducten aan de criteria van het Voedingscentrum voldoen.
Die criteria zijn:
Meer dan 20% van de energie komt uit eiwitten.
Minstens 0,8 milligram ijzer per 100 gram.
Minimaal 0,006 mg vitamine B1 per 100 gram en/of minimaal 0,24 mg vitamine B12 per 100 gram.
Maximaal 2,5 gram verzadigd vet per 100 gram.
Maximaal 1,1 gram zout per 100 gram.
Geen toegevoegd suiker, wat neerkomt op maximaal 3,5 gram suiker per 100 gram
Vleesvervangers vaak gezonder dan vleesproducten
In onderstaande grafiek zie je hoe de gemiddelde vleesvervanger scoort ten opzichte van dierlijke producten. Vleesvervangers bevatten minder verzadigd vet en zout, maar wel meer suiker. Bovendien bevatten ze meer ijzer, vezels en ietsje meer eiwitten. In plantaardig vlees zit minder vitamine B12 dan in vlees, maar gemiddeld wel voldoende om aan het criterium van het Voedingscentrum te voldoen.
Grote verschillen tussen vleesvervangers
Vaak krijgen vleesvervangers de kritiek dat ze niet aan de criteria van het Voedingscentrum voldoen. Maar ze zijn vaak wél gezonder dan het vlees dat ze vervangen. Bovendien is er voor bijna ieder soort plantaardig vlees wel een product te vinden dat wél voldoet aan alle criteria van het Voedingscentrum. Van alle onderzochte vleesvervangers voldeed 33% aan alle criteria. Van de dierlijke referentieproducten voldoet slechts 17%.
Gemiddeld ben je dus beter bezig – voor het milieu én je eigen gezondheid – als je bijvoorbeeld vegagehakt kiest in plaats van dierlijk gehakt. Maar er zijn grote verschillen tussen vleesvervangers. Het ene merk is veel gezonder dat het andere. Wil je dus vlees vervangen door een plantaardige variant, check dan even de voedingswaarden op de achterkant.
Zout vaak struikelblok
Vleesvervangers zijn gemiddeld minder zout dan bewerkt vlees, maar zouter dan onbewerkt vlees, zoals een stukje kipfilet. Dat komt omdat vleesvervangers door de fabrikant al op smaak zijn gebracht, terwijl de consument zelf thuis nog zout, een kruidenmix of marinade toevoegt aan hun stukje kipfilet.
Eiwittekort, ijzertekort of vitamine B12-tekort bij vleesvervangers?
Vaak wordt gedacht dat vleesvervangers te weinig eiwitten, ijzer en vitamine B12 bevatten. 85% van de vleesvervangers die ProVeg onderzocht voldeed echter aan het eiwitcriterium voor vleesvervangers van het Voedingscentrum. Evenals 88% van de dierlijke vleesproducten.
Ook wordt er vaak ijzer en vitamine B12 toegevoegd aan vleesvervangers: in 55% van de onderzochte producten. Daarmee voldoen ze ruimschoots aan het criterium van het Voedingscentrum. Ook als je af en toe niet-verrijkte vleesvervangers eet, zit je veilig.
Waarom zou je plantaardig vlees eten?
40% van de broeikasuitstoot uit voedselproductie in Nederland wordt veroorzaakt door de productie van vlees. En dat terwijl we een relatief klein deel van onze energie uit vlees halen. Plantaardige producten stoten veel minder broeikasgassen uit.
Daarnaast veroorzaakt overconsumptie van rood en bewerkt vlees volgens Wageningen Universiteit jaarlijks €1,1 miljard aan ziektekosten.
Voor het klimaat en voor je eigen gezondheid is het dus beter om te minderen met vlees. Maar voedselgewoontes zijn lastig aan te passen. Zelfs voor mensen die zich bewust zijn van het negatieve effect van vlees op het milieu en op de gezondheid. Plantaardig vlees – die qua smaak en textuur lijken op vlees – maakt de overstap makkelijker.
Bovendien wordt plantaardig vlees steeds betaalbaarder. In veel gevallen zijn ze al goedkoper dan de vleesproducten die ze vervangen!
“We hebben geen adres, want dat hebben bossen niet. Maar als je over de Plakweg rijdt, zie je vanzelf waar je moet zijn”, waren de route-instructies van oprichter van voedselbos Ketelbroek, Wouter van Eck. En dat klopte. Aan de linkerkant van de weg was alleen maar groene woestijn (weiland) te zien. Aan de rechterkant passeerden eerst gras, toen mais en opeens was daar een klein bos. Tussen de struiken stond Wouter ons op te wachten.
Op 22 augustus bezocht een groepje Goeie Grutters het Voedselbos Ketelbroek, dat wordt gesteund door Voedselbosbouw Nederland waaraan Stichting Goeie Grutten al drie jaar bijdraagt. We vertellen je graag wat er zo bijzonder is aan Ketelbroek.
Een voedselbos is een paradijs voor luie boeren
Je vindt op Ketelbroek – in tegenstelling tot de naburige maisvelden – geen eenjarige gewassen, maar meerjarige teelt. De bodem en struiken groeien ieder jaar en leveren ieder jaar meer oogst.
Volgens Wouter kan een boer prima rondkomen van een voedselbos. Je hoeft er na aanplanten immers weinig tijd aan te besteden. “We hoeven niet te ploegen, zaaien, wieden, maaien, bemesten of spuiten. Alleen af en toe te oogsten. Gangbare landbouw is daarentegen keihard werken, iedere dag.”
Maar het voedselbos is ook een snoepwinkel…
We hebben geluk met de timing van onze komst. Want we krijgen voortdurend snoepgoed in onze handen gedrukt. “Hier, een fazantenbesje. Als je pech hebt, is ‘ie bitter. Als je geluk hebt smaakt ‘ie naar karamel.” Gevolgd door: “Moet je dit blad proeven. Net Franse uiensoep.” En vervolgens: “Deze plant groeit vruchten zo groot als een Big Mac. Ze smaken naar romige mango en banaan. Je hoeft ze maar in de vriezer te gooien en je hebt heerlijk ijs met mango-banaansmaak.” En over de mispel: “Die vrucht ziet er niet uit, maar hij smaakt naar appeltjes met kaneel.”
…én een gastronomisch paradijs
Tien jaar geleden belde Emile van de Staak – chef bij De Nieuwe Winkel – Wouter op. “Hij had gelezen dat wij Sichuanpepers verbouwden. Hij haalde ze uit China, maar vond dat niet duurzaam. Inmiddels komt Emile iedere week langs. Emile is het meest stabiele onderdeel van m’n leven.”
Wat Emile met de ingrediënten uit het bos doet, noemen ze natuurvolgend koken of botanische gastronomie. Wouter noemt het toveren. Samen oogsten Wouter en Emile en Emile creëert daar gerechten mee. Wie weleens bij De Nieuwe Winkel is geweest snapt waarom ze twee Michelinsterren én een Groene Ster hebben.
Terwijl de omgeving bruin kleurt, blijft Ketelbroek groen
Een hoosbui in 2022 waarin 70mm regen in twee uur viel leverde bij buurboeren problemen op. De droge, hete zomers van afgelopen jaren ook. En de extreme zomer van 2023 – eerst heet en droog, daarna extreem nat – eveneens. Terwijl het omliggende landschap bruin kleurde, bleef Ketelbroek groen.
Wouter: “De afgelopen jaren waren een goede stresstest van het effect van klimaatverandering op onze voedselproductie. De velden om ons heen – met eenjarige productiecycli – bieden een uitstekende nulmeting: we zien daar wat er gebeurt als we blijven landbouwen zoals we de afgelopen decennia hebben gedaan. En bij ons wat er gebeurt als we het anders doen.”
Maar ook bij Ketelbroek mislukt er wel eens een oogst. “Maar er mag bij een polycultuur ieder jaar wat mislukken. Want we hebben altijd genoeg gewassen over. Bij de gangbare boer is dat wel anders!”
We zijn overbodiger dan we denken
“In 2020 vestigden twee bevers zich op onze natuurlijke oever. Ik werd er een beetje schizofreen van. Ja, ik was trots, maar hun geknaag maakte me ook nerveus. De eerste winter werden veel bomen langs de oever afgeknaagd.” De intuïtieve reactie van de boer zou zijn: wegjagen. Maar Wouter besloot af te wachten.
Wat bleek? De bevers knaagden vooral bomen dicht bij de oever af. Ze durven niet verder het bos in, want daar zijn ze overgeleverd aan roofdieren. Het bos bleef dus bespaard. Als dank voor Wouters geduld, bouwden de bevers een dam die een prachtig waterreservoir veroorzaakte. Als de beek droogvalt omdat omliggende boeren het water opgebruiken, heeft Wouter nu alsnog water.
De les? De natuur is intelligenter dan wij en brengt zichzelf in balans.
Geduld is het beste bestrijdingsmiddel
Ook toen vogeltjes de volledige eerste appeloogst van 20 stuks opaten, wachtte Wouter geduldig af. “Vogels begrijpen eigendomsrecht niet. Maar ik snap wel dat ze hierheen komen. We zijn een soort snackbar in een leeg akkerlandschap.” Van de tweede oogst van 60 werden 40 appels kapotgepikt.
“Met de komst van de vogels werd ons bos óók een snackbar voor vossen, boomvalken, haviken en wezels. We hebben nu een gezond ecosysteem. De vogelpopulatie bereikt een plafond.” Nu is de opbrengst 350 appels per boom. “De vogels eten de hoogste appels op, waar wij toch niet bij kunnen. De rest is voor ons.”
Waardevolle lessen uit voedselbos Ketelbroek
Met al deze lessen helpt voedselbos Ketelbroek – via de Green Deal Voedselbossen – de kennis over voedselbosbouw naar een volgend niveau. Zodat toekomstbestendig boeren steeds gangbaarder wordt.
Beheer cookie toestemming
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
