Eén van de eerste projecten die Stichting Goeie Grutten financierde, was een onderzoek van Wageningen Research naar waterlinzen als duurzame plantaardige eiwitbron. Eind vorig jaar rolden de onderzoeksresultaten binnen. Die verdienen de nodige aandacht, want waterlinzen zouden een sleutelrol kunnen spelen in een duurzamere en gezondere voedselvoorziening voor de wereldbevolking. Hoog tijd dus!
Eendenkroos – ook waterlinzen genoemd – is één van de snelstgroeiende planten ter wereld. De groente – die er een beetje uitziet als lichtgekleurde minispinazie – bevat relatief veel eiwitten. Onder optimale omstandigheden kunnen met waterlinzen zes keer meer eiwitten per hectare geproduceerd worden dan met soja.
Ook lijkt de samenstelling van aminozuren op die van dierlijke en menselijke eiwitten, waardoor het een hoogwaardige eiwitbron is. En tot slot bevat het veel vitamines, mineralen en antioxidanten.
Een veelbelovende, duurzame groente dus, die een grote rol zou kunnen spelen in voedselzekerheid. Onder leiding van Ingrid van der Meer, onderzoeker en programmaleider bij Wageningen Plant Research, werd dit bijzondere plantje onderzocht.
Het project: goedkeuring van waterlinzen voor consumptie
Voordat een nieuwe groente voor menselijke consumptie in de EU op de markt mag worden gebracht, moet er eerst aangetoond worden dat het product veilig geteeld en geconsumeerd kan worden. Wageningen Research voerde de analyses uit voor het indienen van het Novel Food dossier bij de Europese Voedselautoriteit. Stichting Goeie Grutten financierde het laatste stukje van het onderzoek dat nog uitgevoerd moest worden voor de toelating.
Andere doelstellingen van het project waren het ontwikkelen van gezonde en duurzame voedingsproducten op basis van waterlinzen, inzicht krijgen in de houding van consumenten ten opzichte van eendenkroos, onderzoeken hoe het product gepositioneerd kan worden én media-aandacht creëren rond deze nieuwe, duurzame plantaardige eiwitbron.
Waarom zijn waterlinzen zo veelbelovend?
Het voeden van de groeiende wereldbevolking legt veel druk op de natuur. Er is steeds meer landbouwgrond en water nodig om iedere mond te kunnen voeden. Bovendien worden er steeds meer dierlijke eiwitten geconsumeerd, terwijl we de groeiende wereldbevolking makkelijker kunnen voeden met een plantaardig dieet. En dat is ook nog eens gezonder.
Er is daarom behoefte aan meer (keus aan) plantaardige eiwitbronnen die duurzaam geteeld kunnen worden én gezond zijn voor de mens. Eendenkroos heeft die potentie.
Er is geen hoogwaardige landbouwgrond nodig voor het produceren van eendenkroos en het kan zowel op lokale als industriële schaal verbouwd worden. Veel verschillende plekken op de wereld zijn geschikt voor waterlinzenteelt, waaronder in steden via verticle farming.
Bovendien kan het medium waarop de waterlinzen groeien worden voorzien van bepaalde mineralen zoals selenium, ijzer of jodium. Het plantje neemt deze mineralen op, wat mensen potentieel kan helpen in gebieden waar er een tekort aan deze mineralen is.
De resultaten van het onderzoek
WR teelde waterlinzen in eigen kassen en bij een lokale teler in een eenvoudige kas, om aan te tonen hoe het op grote schaal geteeld kan worden. Daarnaast is er heel veel onderzoek gedaan met en aan het geteelde materiaal. Er is een aantal interessante resultaten uit het onderzoek van WR gerold. Een samenvatting:
- Verse waterlinzen lenen zich erg goed voor verpakking en bewaring in de koelkast. Bij vier tot acht graden heeft het een langere houdbaarheid dan bijvoorbeeld sla.
- Waterlinzen zijn ook goed te gebruiken als diepvriesproduct. Dat is de conclusie na analyse van de houdbaarheid, smaak, textuur en bacteriële contaminatie bij invriezen en ontdooien.
- Er werden kant-en-klare maaltijden gemaakt met eendenkroos, waarbij het in dezelfde gerechten spinazie verving. Vrijwilligers aten de gerechten twee weken lang elke dag beoordeelden ze net zo goed als de gerechten met spinazie.
- Als we kijken naar de houdbaarheid, smaak, textuur en bacteriële combinatie dan zijn kant-en-klaar soepen en -stamppotten met waterlinzen vergelijkbaar met soep en stamppot met spinazie.
- Twee chef-koks werden gevraagd verschillende gerechten te maken met waterlinzen en te letten op smaak, textuur, gelering en het gemak waarmee waterlinzen met andere smaken kan worden gecombineerd. Ook de chef-koks zijn heel erg enthousiast over eendenkroos.
- Een smaaktest met zes gerechten van de chef-koks, met 36 proefpersonen, liet zien dat deelnemers de gerechten erg waardeerden.
- Als een vervolg op dit project werd er een Topsectoren projectvoorstel ingediend én toegekend. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit financiert dit onderzoeksproject samen met verschillende bedrijven, waarbij wordt gekeken naar produceren, toepassen en vermarkten van waterlinzen. De hele keten van teelt tot toepassing is onderdeel van het project.
Al met al kan worden geconcludeerd dat het WR-onderzoek naar waterlinzen een succesnummer is. We verwachten – en hopen – dat waterlinzen in de toekomst een gangbare groente wordt, die kan helpen de wereld op een duurzame en gezonde manier te voeden.
Wil je meer weten? Ingrid van der Meer maakte een video voor de Universiteit van Nederland over eendenkroos.
Dit project werd geleid door Ingrid van der Meer. Groot deel van het onderzoek werd in samenwerking met Jurriaan Mes van Wageningen Food & Biobased Research van de WUR uitgevoerd.